486.Museum Wierden WIERDENLANDSCHAP

https://dvhn.nl/groningen/Het-lezen-van-het-Groninger-wierdenlandschap-27974417.html
Beginnen bij

an het Groninger zeekleigebied een heel toegankelijk en aantrekkelijk boek heeft uitgebracht. Wellicht heb je het boek “WIERDENLANDSCHAP” al aangeschaft (een dik boek 400 blz. met heel veel (lucht)foto's en tekeningen voor maar drie tientjes). Waar je ook begint te lezen; het boeit meteen. Het verre verleden en het heden worden op een beeldende wijze beschreven. Maar nog beter is het om de man zelf het verhaal te horen vertellen met lichtbeelden. Dus geef je op, ook al weet je niet 100% zeker of je op die woensdag in november wel kunt.
https://historiek.net/de-schoonheid-van-het-groningse-wierdenlandschap-ontleed/152696/

Op elk van die plekken kan men nu via een QR-code - in stickervorm bevestigd op lantarenpalen of ander straatmeubilair - toegang krijgen tot een bijbehorende podcast uit de serie. Men beleeft op die manier de archeologische locatie in de context van het landschap.

Thuis of op welke andere plek dan ook kunnen de podcasts eveneens beluisterd worden. En wel via collectiegroningen.nl/tentoonstellingen/expo/64 of deze site, een deelsite van wierdenland.nl, die bovengenoemde site als bron heeft gebruikt. Dat was mogelijk omdat het materiaal op die site (tekst, beeld, geluid) rechtenvrij beschikbaar is.

De inhoud van deze site komt (dus) grotendeels overeen met die van collectiegroningen.nl ... /expo/64, maar bevat, anders dan die site, her en der ook wat videomateriaal, en géén informatie die niet uitsluitend betrekking heeft op de podcasts.

De podcasts duren 8 tot 10 minuten.
https://www.wierdenland.nl/archeologie_groninger_landschap/index.html
https://tedxwageningenuniversity.com/innovation

The set up for their ‘wild year’ was simple: spend 50 percent of one’s time outdoors. But with an extra challenge: do this while retaining the commitments of daily life, such as work and social engagements. Therefore, this was no holiday or sabbatical, but an attempt to improve connection with the natural world on a daily basis. The experiment also aimed to find wildness in a land without wilderness. Koen and Gina felt they had to apply their 50 percent rule to all four seasons, to resist the temptation of spending time outside only in good weather. As they had to be mostly indoors when working, the couple ended up sleeping 365 nights outdoors.
　
Besides a personal narrative of their experiment in nature connection, ‘Wild Jaar’ also contains other reflections on nature and nature engagement. FNP research themes – such as the quality of nature experience and rethinking nature-culture dichotomies – form a red thread through the book. There are also frequent references to Koen’s work at Wageningen University and his interaction with forest and nature conservation students.

"This is a study for the chosen ones; the green heroes of the future, who will settle for a meagre salary after years of unemployment. ... The majority of these students are here because of ideological reasons; they want to save the world."
(p.110)

Ultimately, Koen finds that by entering into the hybrid spheres between nature and culture, warmth and cold, day and night, garden and forest, daily chores and micro-adventures, he could still find wildness in The Netherlands. It does require embracing the outdoors in different ways: going out in the night, rain and winter; taking time to observe; looking for signs and evidence of other inhabitants of the environment, no matter how small; or by engaging with natural materials through activities such as fire-making. As Koen concludes: "Nature conservation is an idea that needs defending and a practice that needs living."
https://tedxwageningenuniversity.com/innovation
https://www.wur.nl/en/newsarticle/365-nights-outdoors-in-search-of-wilderness-in-ones-back-yard.htm

Media coverage selection:
Trouw
De Gelderlander
Radio1 interview
Volkskrant
TV Ned1 interview


https://dvhn.nl/groningen/Het-lezen-van-het-Groninger-wierdenlandschap-27974417.html

Opening
Op vrijdag 29 september vieren we de aftrap van deze week bij het House of Connections, grenzend aan de Grote Markt. Het gebouw dat vele mensen nog liefkozend de oude V&D noemen en dat nu de nieuwe thuisbasis is van o.a. de Aletta Jacobs School of Public Health (AJSPH). De opening duurt van 14:30 tot 16:30 uur. We presenteren het programma van de week en ‘serveren’ bijzondere hapjes. De host van deze middag is Danielle Bekkering, directeur van Healthy Ageing Netwerk Noord-Nederland (HANNN).

Zorgen voor morgen
Tijdens de opening vertellen o.a. Folkert Kuipers (wetenschappelijke directeur ERIBA) en Jochen Mireau (directeur Lifelines) hoe zij zorgen voor morgen. Daarnaast ‘schaatst’ Danielle door het programma van de Week voor Meer Gezonde Jaren met de ‘makers’ daarvan en komen verschillende activiteiten aan bod.

MENTALE GEZONDHEID JONGEREN IN GRONINGEN
Vertegenwoordigers van onderwijsorganisaties RUG, Hanzehogeschool Groningen, Alfa College en Noorderpoort Groningen vertellen over het programma van de bijeenkomst ‘Mentale Gezondheid voor Jongeren’. Een zeer actueel en prangend thema waar ook vele studenten mee te maken krijgen. Roeland de Wilde is zo’n ervaringsdeskundige en deelt zijn verhaal.

BRAIN FOOD
Bij de borrel serveren studenten van Noorderpoort Brain Food hapjes. Snacks die goed zijn voor je brein. Een hoofdzaak want hersenen maken je tot wie je bent, wat je voelt en hoe je je gedraagt. De studenten maken de hapjes onder leiding van hoogleraar psychiatrie Iris Sommer (UMCG). De auteur van het boek Voed je Brein: gezond eten en drinken voor de hersenen. Aan jullie de vraag of deze bijzondere hapjes in de smaak vallen!

Waar komt tsiis vandaan? -
Lezing door Alex Kerkhof, winnaar van de Wetenschapsprijs
Wat leert de oorsprong van de Friese landbouwwoorden ons over het verre verleden? Alex Kerkhof, historisch taalkundige en historicus en winnaar van de wetenschapsprijs 2023 neemt ons mee in de historie.

Boerderijwoorden zijn vaak erg oud. Maar wist je dat sommige woorden al 7000 jaar geleden bestonden en soms van verre landen naar Fryslân zijn gebracht?
In deze lezing verkennen we wat de oorsprong van Friese en Nederlandse landbouwwoorden ons vertelt over het boerderijleven in het verleden.
https://www.fryske-akademy.nl/nl/nieuws-en-agenda/nieuwsbericht/news/detail/verbinder-van-taal-geografie-en-geschiedenis-alex-kerkhof-wint-wetenschapsprijs-campus-fryslan/
https://www.inaturalist.org/projects/low-growth-countries-and-territories
https://www.rug.nl/cf/nieuws/newitems/2023/wetenschapsprijs-2023

Okee, de tijdmachine doet zijn ding en brengt ons in een wervelwind van tijd en ruimte terug naar de tiende eeuw. We staan in het midden van het vroegmiddeleeuwse mottekasteel van Leiden, de Leitheriburch. Om ons heen lopen de knechten van de graaf van Rijnland, gewapende mannen met zware maliënkolders; sommige roepen bevelen naar de horigen die hooi en graan naar binnen brengen, anderen bespreken het nieuws dat de Vikinghoofdman Harald Walcheren heeft ingenomen.

Deze tiende eeuw is een bijzondere periode in het taalverleden van het Nederlands; in deze periode werd er namelijk in een groot deel van Nederland geen Nederlands gesproken. Het Nederlands was toentertijd meer de taal van het landinwaartse rivierengebied en van de zuiderlingen – de mensen uit Utrecht, Tiel en Nijmegen dus en de mensen uit Brussel, Antwerpen en Gent. Aan de kust daarentegen sprak men een oud soort Fries. Dat is niet gek want de Friese koning Redbad bezat uitgebreide landgoederen op de Hollandse duinruggen; van het eiland Voorne tot Heiloo.

Toch hadden de kustbewoners geregeld contact met Nederlandssprekende vreemdelingen; voorbij de grote veenmoerassen – in Nifterlake (Utrecht) en Hamaland (Gelderland) – werd namelijk wel Nederlands gesproken zodat voor de handel en de contacten met de bisschop het leren van de Nederlandse taal een nuttige aangelegenheid was. Ook kwamen er van tijd tot migranten uit Nederlandstalige streken in het kustgebied wonen. Zo werd wat later Holland zou worden tweetalig, een situatie die pas in de loop van de twaalfde eeuw omsloeg in het voordeel van het Nederlands.

Het verdwijnen van de tweetaligheid in Holland is al vaak door historici en taalwetenschappers bestudeerd. Geleerden zoals Izaak Gosses, Klaas Heeroma, Dirk Blok, Cor van Bree en – recentelijk nog – Michiel de Vaan hebben geleerde verhandelingen over dit onderwerp geschreven. Toch is dit meertalige verleden van Nederland relatief onbekend gebleven. Dat is jammer want dat het Nederlands vroeger als migrantentaal Holland is binnengekomen lijkt mij een belangrijk maatschappelijke inzicht.

https://www.rug.nl/cf/nieuws/newitems/2023/wetenschapsprijs-2023

In de zomer is de opwarming het grootst. Dat komt mede doordat de bodem uitdroogt, en doordat er vaker oostenwind zal zijn, die warme, droge lucht aanvoert. Het aantal zomerse dagen, met 25 graden of meer, stijgt flink. Nu is dat aantal in De Bilt 28 per jaar, en dat neemt toe tot veertig zomerse dagen per jaar in de lage-uitstoot-scenario's. Bij een hoge uitstoot worden het er naar verwachting 49 in het jaar 2050 en 89 in 2100; een ruime verdriedubbeling dus aan het eind van deze eeuw.

40 graden
Voor elk klimaatscenario is naar een groot aantal aspecten gekeken, in de jaren 2050, 2100 en 2150. Het gaat bijvoorbeeld om (extremen in) neerslag en temperatuur, zonnestraling, verdamping, droogte en wind en zeespiegelstijging. "De opwarming van Nederland is het grootst op de warmste zomerdagen en de koudste winterdagen", stelt het rapport. In de toekomst zullen hittegolven vaker voorkomen, en langer duren. Als de uitstoot hoog blijft, zal de thermometer vaker 40 graden aangeven.
https://nos.nl/artikel/2493464-nieuwe-knmi-scenario-s-grote-gevolgen-in-nederland-door-veranderend-klimaat

Welke vissoorten leven er in de Schelde? Rhea Maesele en Charlotte Van Driessche leggen uit hoe ze met klassieke afvangsten en met eDNA-onderzoek ontdekken welke soorten leven in de Schelde.

Veel mensen houden van natuur, maar Fleur houdt zoveel van de natuur dat ze zelfs haar eigen bos heeft gekocht. Ze heeft voor elk deel van haar bos een plan https://fleurvanderlaan.nl/zeevrouw/ Het leven op zee is een aangelegenheid voor stoere mannen. Fleur van der Laan (38) is de bekende uitzondering op de regel. Ze is al jaren machinist in de koopvaardij en schreef onder het alter ego Roos van Straaten dri
De roman ‘Zeevrouw’ van Fleur van der Laan beschrijft de binnenwereld van een jonge vrouwelijke werktuigkundige op de wilde vaart. Gebaseerd op ervaringen uit haar eigen leven: piraten, motorstoring op zee, drinkgelagen en ‘in iedere haven een schatje’. Varen om te kunnen schrijven.

Bio
Na een opleiding aan de kunstacademie verkoos Fleur van der Laan (1975) zee boven land en volgde de opleiding tot maritiem officier aan de Hogere Zeevaartschool in Rotterdam. Nu werkt ze als werktuigkundige aan boord van zeeschepen. Puttend uit eigen ervaring voert ze de lezer mee naar een mannenwereld op zee waarin zij haar plek heeft bevochten. Fleur van der Laan schreef eerder _De Leerling_ (2000) en _Rus_.

Op Landgoed Rheebruggen, nabij Uffelte, is de ouderwetse boerenwerkwijze opnieuw geïntroduceerd, met gevolgen voor de natuur in het gebied. Stichting Het Drentse Landschap is sinds 1972 eigenaar van dit 'best bewaarde boerenlandgoed van Drenthe' en zet zich in voor het voortbestaan ervan, volgens de ideeën van toen, maar met het gereedschap van nu. Boeren als 400 jaar geleden, kan dat nog?

"We beheren het landgoed zoals het ontstaan is, door kleinschalig te boeren," aldus Alexander Ekkels, boer op beheer- en potstalboerderij De Veldkamp. "Honderden jaren geleden was er sprake van een bonte verzameling eigenaren op Rheebruggen. Het waren kleine boeren en iedereen deed het op zijn eigen manier. Ze verbouwden graan, gras of aardappelen met een gevarieerde omgeving tot gevolg." Het 'beheren zoals vroeger' is tot de kern teruggebracht. "Het moet wel te doen zijn natuurlijk. Vroeger liepen hier dertig, veertig verschillende boeren met knechten en meiden, maar ik doe het nu alleen. Dus we hebben grasland en graanakkers, meestal met rogge, maar ook met zomergerst of haver. Het beheer gebeurt extensief, dus zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen."

Toch is het beheren zoals vroeger ook aan verandering onderhevig. Veertien jaar geleden begon Ekkels op een andere plek op het landgoed. "De eerste zeven jaar werkte ik op Rheebruggen 8, een monumentale boerderij met een grupstal. De koeien stonden daar aangebonden: op een rijtje naast elkaar met een halsketting en met de achterkant naar de grup of mestgoot waarin de mest opgevangen werd. Honderden jaren lang zijn koeien zo gehouden, maar dat mocht op een gegeven moment niet meer van de SKAL, de toezichthouder van biologische producten. Toen kwam de boerderij De Veldkamp vrij. Daar is een nieuwe stal gebouwd: een grote potstal waar de koeien door elkaar kunnen lopen. Ze kunnen de rangorde uitvechten, ze kunnen vreten wanneer ze willen. Ze kunnen dus hun natuurlijke gedrag uitvoeren. Veel aangenamer voor zowel de dieren als voor de boer. In de zomer grazen de koeien met de dekstier en de kalfjes op het land en in november gaan de dieren op stal, want dan groeit er geen gras meer. De koeien voeren we het hooi dat op het natte hooiland geoogst is, aangevuld met graan dat we zelf verbouwen. Dat wordt geplet tot krachtvoer. Zo is er dus sprake van een gesloten kringloop."

Op Landgoed Rheebruggen gaat het eraan toe zoals dat driehonderd, vierhonderd jaar geleden ook het geval was. "Als we één hectare oogsten, levert dat een tot anderhalve ton graan op waarmee we onze eigen dieren voeren. Een vetpot is het niet, maar als we de kosten kunnen betalen met de verkoop van vee en vlees, dan zijn we er al. Andere boeren hebben van die ene hectare zo'n acht tot twaalf ton opbrengst die ze verkopen. Maar zij hebben dan ook te voldoen aan hun financiële verplichtingen, wij hoeven geen winst te maken. Ons doel is het beheren en behouden van het landgoed en het bevorderen van de biodiversiteit. Op het landgoed komen veel verschillende dieren en planten voor. "We sturen niet specifiek op bepaalde soorten, maar het extensief boeren zorgt al voor meer biodiversiteit. Net zoals vroeger maaien wij na de langste dag. Dit late maaien geeft dieren en planten een kans. Planten komen tot bloei en trekken insecten aan. Rheebruggen is ook een vogelparadijs: geelgorzen, roodborsttapuiten, grauwe klavieren. En volgens de vogelaar die op het landgoed woont zit er nog steeds een stijgende lijn in. Ook leven er hazen, reeën, vossen en dassen. De akkers worden geploegd, ingezaaid, geoogst; in elk seizoen is het een ander gezicht en dat verveelt niet snel. Het oude idyllische landschap dat je vroeger op die getekende kaarten op school zag, dat zie je hier in het echt. Alsof de tijd heeft stilgestaan."

17:30 Ernst is ecoloog bij een waterschap, het Hoogheemraadschap van Delfland. In zijn serie "Ernst's OnderWaterWereld" vertelt hij over het leven in, op en langs het water.

Weblezing / Hoofdstuk 3. In de greep van het oprukkende water (1170 – 1500). In deze weblezing, gemaakt door Peter Wester, vertelt Ina Broekhuizen-Slot hoe de hoger wordende zee delen van Westfriesland heeft weggeslagen. Vele watersnoodrampen waren een gevolg. Bewoning vond plaats op hogere geulruggen of terpen en later achter dijken. De Westfriese Omringdijk ontstaat. Bronnen/ Literatuur weblezingen: https://tinyurl.com/westfriesgenootschap

Hoofdstuk 3, aflevering 4: Floris V en de strakke hand van de Hollandse graven

In de derde aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Valerie Trouet, dendrochronologe en auteur van Wat bomen ons vertellen. Hoe kan de studie van boomringen nu gevaarlijk zijn? En toch: bomen kunnen ons van alles kunnen vertellen over de geschiedenis van ons klimaat, en daar staan grote belangen op het spel. Het gesprek gaat over de fascinerende wetenschap van boomringen, over ideologisch verzet tegen klimaatwetenschap, over fossiele handelaren in twijfel, over de hockeystickgrafiek en de oorzaken van de middeleeuwse warmteperiode, en over een wild plan om het klimaat te redden: bomen planten. En ja, ook over kernenergie.

Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’ Ontdek de podcast via Apple Podcasts of Spotify.

https://www.valerietrouet.com/

In de tweede aflevering van Verboden Terrein gaat gastheer en wetenschapsfilosoof Maarten Boudry in gesprek met Dirk Inzé over genetische modificatie. Prof. Inzé is hoogleraar moleculaire plantenbiologie aan de Universiteit Gent en directeur van het Centrum voor Planten Systeembiologie aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB). Hij gelooft niet alleen dat het veilig is om aan genen te sleutelen, maar dat gentech talloze heilzame toepassingen kent voor gezondheid, milieu en klimaat.

Verboden Terrein is een podcast over gevaarlijke ideeën in de wetenschap. Moraalfilosoof Etienne Vermeersch (1934 - 2019) was iemand die controversiële standpunten niet uit de weg ging, op voorwaarde dat hij die grondig had bestudeerd en onderbouwd. In deze reeks gaat wetenschapsfilosoof Maarten Boudry op zoek naar wetenschappelijk ideeën die op maatschappelijke weerstand en verzet botsen, telkens in gesprek met een centrale gast. In de woorden van Oscar Wilde: ‘An idea that is not dangerous is unworthy of being called an idea at all.’

Is intelligentie erfelijk bepaald? Het is één van de gevaarlijkste vragen die je je vandaag als wetenschapper kan stellen. Dit onderzoeksveld heeft een onfrisse geschiedenis, die nauw verwikkeld is met eugenetica, genetisch determinisme en zelfs raciaal suprematiedenken. Toch schrijdt het onderzoek naar de erfelijkheid van intelligentie (en talloze andere mentale eigenschappen) gestaag verder, maar hoe onderscheiden we wetenschappelijk onderbouwde ideeën van gevaarlijke speculatie en racistische onzin? Is intelligentie echt erfelijk, en hoe dan? Samen met gast Han van der Maas, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Amsterdam en een wereldautoriteit op het vlak van intelligentie, laveert Maarten Boudry door dit ideologische mijnenveld.

Ze hebben het over tweelingenonderzoek, de g-factor, erfelijkheidscoëfficiënten, sociale ongelijkheid, de Simpsons-paradox, polygene scores en het ‘red pill’-effect. En over waarom we allemaal slimmer worden (zeker na het beluisteren van deze podcast).

Bronnen van de filmfragmenten:

• When Charles Murray Comes To Campus, Activists Come To Protest (HBO/Vice, 2017):
  

• When Charles Murray Comes To Campus, ...

• Why DNA matters for social equality with Kathryn Paige Harden (Science & Cocktails, 2022):
  

• Why DNA matters for social equality w...

• 'Negatieve' vs 'positieve' eugenetica - Prof. Vermeersch, bio-ethicus (Universiteit Gent, 2011):
  

• Rome en ethische kwesties - Prof. Eti...

Trouet is an Associate Professor, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona.

Her presentation is titled, Tree Rings Reveal Earth's Past. To discover more science, please visit www.flandrau.org.

MISCHA! Iedere maandag- t/m donderdagnacht om 01:00 uur op NPO Radio 1 en daarnaast natuurlijk op ieder gewenst moment te beluisteren in alle podcast-apps!
https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/mischa/df5131f7-3198-42ed-9f75-f334ad6e4116/2023-10-13-mischa-praat-met-valerie-trouet

Het kwetsbare kinderbrein | Lezing en gesprek met neurobioloog Dick Swaab en neurowetenschapper Roshan Cools | Maandag 12 april 2021 | 20.00 – 21.15 uur | Online | Radboud Reflects en de RAGweek

Lees het verslag: https://www.ru.nl/radboudreflects/ter...

Of beluister de podcast: https://soundcloud.com/radboudreflect...
https://www.youtube.com/watch?v=CVbX9mVBcRQ

(*) bronnen:
Download (eis-nederland.nl)
Bolwerk van zeer zeldzame zandhommel in Hoeksche Waard | Natuurmonumenten
https://www.eis-nederland.nl/DesktopModules/Bring2mind/DMX/API/Entries/Download?command=core_download&entryid=1057&language=nl-NL&PortalId=4&TabId=563

https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/korendijkse-slikken/nieuws/bolwerk-van-zeer-zeldzame-zandhommel-in-hoeksche-waard
https://knnv.nl/nieuws/wie-doet-er-mee-aan-het-onderzoek-naar-de-zandhommel/'
https://knnv.nl/wp-content/uploads/2023/09/Programma-Inspiratiedag-28-okt-2023.pdf

Met de lezing vragen Platform Oude Riet en Stichting Oudheidkamer Fredewalda aandacht voor het dallandschap Oude Riet, de geschiedenis en de verdere ontwikkeling ervan.